بیش فعالی
بیش‌فعالی اختلالی است که باعث می‌شود کودکان در کنترل رفتارهای خود دچار مشکل شوند. این اختلال یکی از شایع‌ترین اختلالات روانپزشکی در کودکان است. کودکان با اختلال بیش فعالی دچار مشکل در کنترل رفتارهای خود هستند آن‌ها ممکن است در مکان هایی که باید آرام باشند بیش از اندازه سرو صدا و جنب و جوش داشته باشند و همینطور در ارتباط با سایر همسالان خود دچار مشکل باشند. به همین دلیل دچار مشکلات عملکردی فراوانی در منزل و مدرسه خواهند شد. آن‌ها ممکن است دچار افت تحصیلی شوند و همینطور به دلیل اینکه درک درستی از خطر ندارند خود را در شرایط بسیار خطرناک قرار دهند
انواع بیش‌فعالی و اختلال نقص توجه
سه نوع اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی وجود دارد:
۱. تنها اختلال توجه دارند: این دسته دارای مشکل عدم توجه و تمرکز و بی‌دقتی هستند. آن‌ها آرام هستند و فعالیت و شیطنت بیش از حد ندارند بنابراین ممکن است مشکل این افراد نادیده گرفته شود. این نوع در میان دختران بیشتر است.
۲. بیش‌فعالی و حرکات تکانه‌ای: این دسته عدم تمرکز ندارند و تعدادشون به نسبت انواع دیگر خیلی کم است.
۳. ترکیبی (اختلال توجه، بیش‌فعالی و حرکات تکانه‌ای): این دسته بیشترین شیوع را دارد و همه علائم را با هم دارند.
علائم بیش‌فعالی در بزرگسالان و کودکان
علائم بیش‌فعالی شامل سه گروه از علائم رفتاری هستند که برای تشخیص این اختلال به کار می‌روند:
عدم توانایی در تمرکز، تحرک و جنب و جوش بیش از حد، رفتارهای تکانه‌ای.
و یا ممکن است ترکیبی از علائم فوق باشد.
در ادامه خصوصیات بچه‌های بیش‌فعال را در قالب مثال‌هایی از دسته‌بندی‌های فوق ذکر می‌کنیم:
۱. عدم توانایی در تمرکز:
- بی‌دقتی و عدم توجه به جزئیات در مدرسه و سایر کارهای روزانه.
- درکارهایی که نیاز به توجه دارند مثل: گوش دادن به سخنرانی، گوش دادن به درس و یا حتی در مکالمات عادی مشکل دارند.
- حتی وقتی کسی مستقیما با این افراد صحبت می‌کند، گوش نمی‌دهند و یا او را نادیده می‌گیرند.
- عدم علاقه به کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی مداوم دارد مثل انجام کارهای مدرسه، مشق شب و … (برای بزرگسالان هم کارهایی مثل تهیه گزارش، تکمیل فرم‌ها و …).
- جا گذاشتن مداوم لوازم ضروری مثل موبایل، کیف پول، عینک، کلید و … .
- به راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهند و حواسشان پرت می‌شود.
- داشتن مشکل در سازماندهی فعالیت‌ها مثل توالی انجام کارها، مدیریت زمان و …
- عدم توانایی در دنبال کردن دستورالعمل‌ها و قوانین
۲. تحرک و جنب و جوش بیش از حد:
- در حالیکه نشسته‌اند تکان (یا به اصطلاح وول) می‌خورند.
- بلند شدن و راه‌رفتن در موقعیت‌هایی که باید آرام باشند مثل: کلاس، اتاق انتظار، دفتر کار و … .
- دویدن و بالا و پایین پریدن در مکان‌‌هایی که مجاز نیستند. در نوجوانان و بزرگسالان اغلب با احساس بی‌قراری و میل به رفتن همراه است.
- نمی‌توانند آرام بازی کنند.
- حرف زدن بیش ازحد.
۳. رفتارهای تکانه‌ای:
- مدام وسط حرف دیگران می‌پرد.
- دویدن وسط خیابان بدون توجه به خطر تصادف.
- بیقرار است و نمی‌تواند منتظر چیزی باشد.
- قبل از اینکه سوالی تمام شود پاسخ می‌دهد.
- بدون فکر کردن صحبت و عمل می‌کند.